تبادل
لینک هوشمند
(رصدخانهٔ) مراغه رصدخانه‌ای بود که در دورهٔ هلاکوخان زیرنظر خواجه نصیرطوسی در شهر مراغه ساخته‌شد. این رصدخانه روی تپه‌ای در غرب مراغه در نزدیکی دو روستا به نام‌های طالب‌خان و حاجی‌کردقرار داشته‌است که دریاچهٔ ارومیهرا می‌توان از دوردست از آنجا دید.امروزه تنها پی‌های بخش‌های مختلف و بخشی ازسدس سنگی آن باقی‌مانده‌است.
بنای رصدخانهٔ مراغه در سه‌شنبه ۴ جمادی‌الاول ۶۵۷ قمری (۱۶ اردیبهشت ۶۳۸) برابر با شب تولد زینب دختر علی بن ابی‌طالب به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو -نوهٔ چنگیزخان مغول- آغاز شد. هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌های ویژه‌ای درنظر گرفت. کتابخانه‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از جمله ذات‌الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌متر، حلقه‌دار (ذات‌الحلق)، حلقهٔ انقلابی، حلقهٔ اعتدالی و حلقهٔ سموت نیز فراهم شدند. در همین‌جا بود که زیج ایلخانی به‌سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی) فراهم شد.
رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیشتر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر -از جمله قطب‌الدین شیرازی، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان- در آنجا جمع شده بودند. به‌علاوه چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به‌علت استیلای مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده‌بود، دانشمندان چینی -از جمله فردی به‌نام فائو مون‌جی- در این مرکز فعالت داشتند. همچنین فیلسوف و فرهنگ‌نامه‌نویس مسیحی -ابن‌العبری- در رصدخانهٔ مراغه به درس‌دادن کتاب‌های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بود.
خواجه نصرالدین توسی برای ساخت رصدخانه و ابزارهای رصد، از دانش و هنر دانشمندان و استادان زمان خود استفاده کرد که نیتش از این کار موارد زیر بود:
بازگرداندن و اسکان دانشمندان فراری، که در اثر حملهٔ مغلول‌ها متواری شده‌بودند
ایجاد یک مرکز علمی
خواجه نصرالدین هر یک از دانشمندان را مسئول بخشی کرد که تبحر داشتند کرد و برای انتخاب آنها ملیت و مذهبشان را مدنظر قرار نداد.
دانشمندان زیر در ساخت ابزارها و ساختمان رصدخانه به وی کمک کردند:
مویدالدین، ابن برمک بن مبارک عرضی دمشقی
نجم‌الدین، علی بن عمر علی کاتبی، از علمای شافعیه
فخرالدین اخلاطی، مهندس و متبحر در علوم ریاضی از تفلیس
فخرالدین مراغه‌ای. طبیب و ریاضی‌دان از موصل
نجم‌الدین کاتب بغدادی از صور
محی‌الدین مغربی، مهندس و ریاضی‌دان
قطب‌الدین شیرازی (از شاگردانش)
حسام‌الدین شامی
نجم‌الدین اسطرلابی
سید رکن‌الدین استرآبادی
ابن الفوطی کمال‌الدین عبدالرزاق شیبانی بغدادی
صدرالدین علی (فرزند خواجه)
اصیل‌الدین حسن (فرزند خواجه)
فو من جی دانشمند چینی
ابوالفرج "بارهبراوس" شخصیت ممتاز مذهبی مسیحی
زمانی که خواجه نصرالدین نام این افراد ار برای همکاری به هولاکوخان و شمس‌الدین جوینی مشاور و بیتکچی وزیر، پیشنهاد داد آنها دلیل انتخاب تک تک دانشمندان را از خواجه نصیرالدین پرسید و پس از توضیحاتی که از سوی وی ارائه شد، هولاکوخان با حضور آنها در مجموعه رصدخانهٔ مراغه موافقت کرد.
دستمزدها
خواجه نصیرالدین دستمزد کارمندان و دانشمندان مجموعه را به شرح زیر تعیین کرد:
فلاسفه و ریاضی‌دانان روزی ۳ درهم
اطباء روزی دو درهم
فقها روزی یک درهم
محدثین روزی نیم درهم
در نتیجه این تقسیم‌بندی‌ها ۱- درس فلسفه که پیش از آن به صورت مخفیانه تدریس می‌شد مورد توجه قرار گیرد و علنی شود ۲- بیشتر طلاب به فلسفه و طب روی آوردند. و پس از اعتراض به اینکه چرا حقوق فقها و محدثین را کمتر از دیگران در نظر گرفته‌است. پاسخ داد: چون افراد به دلایل فطری به دنبال علوم مذهبی و فقهی می‌روند کارشان آسان است و کمتر کسی به دنبال علوم سخت و سنگین مانند نجوم و ریاضیات می‌رود و بعد از حملهٔ مغول ما نیاز به دانشمندان این علوم داریم.
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها: رصدخانه مراغه
.: Weblog Themes By Pichak :.
